[224] ocena opowiadania Lexi

Tytuł: Imp, pomógłbyś!

Autorka: Lexi

Tematyka: rural fantasy

Ocenia: Deneve

Ocena edytowana 09.01.2021; zredukowano liczbę cytatów, ograniczając treść do podsumowania. 

Życzymy autorce sukcesów na polu wydawniczym!

Od Deneve:

Z tą ocenką żegnam się również ze wszystkimi czytelnikami WS. Niestety, ale dorosłe życie znacznie ogranicza wolny czas, a ja nie chcę, żeby autorzy zgłoszonych tekstów musieli czekać w nieskończoność na ocenę. Miło było, ale, wiecie, trzeba mieć jakieś priorytety i się na czas wywiązywać z obowiązków. ♥

Podsumowanie

Twój tekst to nie do końca moja bajka (oczywiście to nic złego, są różne gusta i guściki, zwłaszcza że nie piszesz źle). Niektóre żarty są w porządku (bluzgające kociołki – swoją drogą nie myślałaś o nazwaniu ich gaciołki? W końcu to połączenie „gaduły” i „kociołka”, ale… z odwróconą kolejnością użytych wyrazów) i trafiają do czytelnika, kiedy większość wydaje się dość infantylna i z użyciem naprawdę mocno przesadzonej hiperboli (np. dochodzący z oddali krzyk, który słyszy Sasza, gdy Arleta decyduje się kąpać kota czy kupowanie kilku siatek słodyczy, kiedy Arlety nie stać na nową miotłę). Mam problem z określeniem targetu tego tekstu – zdecydowanie nie masz zamiaru pisać dla dzieci, jednak ten rodzaj humoru w takim natężeniu bardziej pasuje mi do dzieci właśnie.

A czasem wpadają również żarty niezbyt smaczne, jak ten, gdy mdłości wywołane patroszeniem zwierzęcia (czyli sprawa raczej daleka od śmieszności) wieńczysz żarcikiem o wymiotowaniu na grządkę marchwi. A dalej już „beczka śmiechu” w postaci cucenia koleżanki w poprzez położenie na jej brzuchu żmii (nie, to tak nie działa, nieprzytomna osoba nie ocknie się tylko dlatego, że coś się na niej położyło), co czytałam z lekkim zmieszaniem oraz ciarkami wstydu. Wiem, że ma być lekko i zabawnie, ale trochę tego za dużo i zbyt nachalnie. 

Koniec końców humor opiera się ciągle na tym samym: ktoś się przewraca, wpada na kogoś, ktoś wymiotuje, nikt nie umie za dobrze latać na miotle i ma twarde lądowanie. Przy piątym rozdziale stało się to naprawdę nużące.

Zabieg z przydzieleniem Artura jako korepetytora Arlecie jest okropnie przewidywalny – wiem, że celujesz tym tekstem w coś lekkiego i przyjemnego, ale byłoby fajnie czasem zaskoczyć czytelnika. 

Ze wszystkich korepetytorów, to właśnie Artur przychodzi poznać Arletę. Mierżą też trochę opisy wskazujące na to, że Artur jest bożyszczem wszystkich młodych czarownic. Gary Stu jak się patrzy. Wchodzi do chatki Baby Jagi jak do siebie, przerywa jej zajęcia i choć wcześniej za nieposłuszeństwo ta częściowo zamienia Arletę w osła, to nic sobie nie robi z Artura. I jeszcze chłopak, jakby nigdy nic, drapie Arletę za uchem – gdybym miała korepetytora, który naruszałby w ten sposób moją przestrzeń osobistą, uciekałabym, gdzie pieprz rośnie. Do tego ślinienie się do Artura i rozpływanie się nad jego uśmiechem co drugą linijkę jest dość żenujące.

Co ile tak właściwie odbywały się korepetycje? Bo wygląda na to, jakby Arleta codziennie musiała robić porządki stulecia. No i ciągle humorek typu upychanie wszystkiego w szafie niczym w kreskówce. Brakuje tylko tego, żeby szafa wybuchła. Aż chciałoby się Arletą potrząsnąć i zapytać, dlaczego nie posprząta jak normalny człowiek.

Problem z twoim tekstem mam taki, że zapowiadał się naprawdę dobrze, ale im dalej, tym więcej ślinienia się do Artura, a poza tym wszystko kręci się wokół pecha Arlety. Rozumiem zamysł na tekst, ale w tej formie naprawdę trudno czuć jakieś pozytywne uczucia do bohaterów. Artur jest panem idealnym, w dodatku absolutnie każda inna postać do niego wzdycha – jakoś od połowy tekstu kręcimy się wokół tych dwóch motywów.

Czy trzy siatki słodyczy na pewno wystarczą? – zastanawiała się Arleta, wychodząc ze sklepu z lizakiem w ustach. Choć reklamówki ważyły kilka kilogramów, zamiast dociążać obolałe stopy, zdawały się dodawać im skrzydeł. – O, właśnie o tym mówię. Cała komedia opierająca się na przesadzie. Jak słodycze, to kilka kg i trzy siatki, jak pech, to cały czas, jak postać jest lubiana, to tak bardzo, że aż wszyscy dookoła mają mokre majtki na samo jej wspomnienie. To trochę taki jeden żart, który jest już okropnie wytarty, bo od początku opowiadania nie dajesz nam niczego innego. Trudno oczekiwać, żeby ciągle jechać na tym samym repertuarze i oczekiwać, że ta sama publika ciągle będzie się śmiać.

I ponownie, już któryś raz jest tak, że pojedyncze wydarzenie z końcówki rozdziału popycha fabułę do przodu, mówiąc coś o Impie. Ale i tak doceniam, że w ogóle coś w tym kierunku się dzieje.

Dużym problemem twojego tekstu jest to, że na siłę starasz się każde zdanie uczynić zabawnym i momentami sięgasz po żarty z repertuaru wujka Staszka, gwoździa każdej imprezy. A czasem już w ogóle – zwłaszcza z salamandrą, której pomylono płeć – trąciło humorkiem z polskich kabaretów i najśmieszniejszym żartem wszech czasów: CHŁOPEM PRZEBRANYM ZA BABĘ. Może odbiór tych humorystycznych wtrętów byłby w moim przypadku lepszy, gdybyś dała mi czas na oddech i przetrawienie żartów, nie atakując kolejnym co linijkę. Przy żartach tak dalece przehiperbolizowanych (jest takie słowo? Nie ma? To tworzę!) fabuła, której i tak tu niewiele, schodzi na dalszy plan.

Mam wrażenie, że nie przemyślałaś również tego, co i w jakim czasie dzieje się w twoim tekście. Adepci przychodzą na zajęcia, a te się kończą, ledwie je rozpoczęto. Wszak Baba Jaga omówiła niezdane egzaminy, po czym wzięła wiewiórkę, wykroiła z niej bebechy i – ledwie linijkę czy dwie później – koniec zajęć. Jeśli tak wyglądały wszystkie lekcje magii, to trudno się dziwić, że aż tyle osób nie zdało.

Podobnie miała się sprawa nieco wcześniej, gdzie Arletę odwiedziła koleżanka – zamieniła z nią dwa słowa, a następnie wyszła. Postacie wchodzą gdzieś, rzucają kwestię i wychodzą. To dość nienaturalne. Warto zadbać, żeby takie sceny miały odbicie w rzeczywistości. Nie musisz szczegółowo opisywać trwającego godzinę spotkania, ale warto zasugerować czytelnikowi, że pewne rzeczy działy się gdzieś poza deskami teatru. Chociaż zdecydowanie chętniej poczytałabym o takich magicznych zajęciach właśnie niż o ślinieniu się do Artura czy kupowaniu kilku siatek słodyczy.

Nie wiem również, jak długie planujesz to opowiadanie – oczywistym jest, że im krótsze, tym trudniej powiedzieć coś o bohaterach i trzeba korzystać, kiedy tylko można, ale masz w tekście ogrom ekspozycji. Przyznam, że są to ekspozycje ładnie napisane – nie ma tu mowy o opisywaniu postaci od stóp do głów z całym bagażem określeń pokroju „zielonooki” czy „czarnowłosa”. Jednocześnie – jako czytelnik – wolałabym, żeby pewne rzeczy wynikały z tekstu, a nie szybkiego wypisania backstory bohatera. Wiemy na przykład, że Juglans bał się magicznych stworzeń po nieprzyjemnym starciu z jednym. Niech to da się dostrzec w jego zachowaniu, kiedy na jakieś stworzenie wpadnie (właściwie na samym początku dałaś znać – w końcu oblał przez to egzamin), zamiast pisać wprost, że Juglans bał się stworzeń i kazać czytelnikowi wierzyć na słowo. Niech to będzie dla czytelnika oczywiste dzięki zachowaniu Juglansa, a nie suchym stwierdzeniom faktów. Niech bohater zadrży, myląc cień na ścianie z postacią domowika, niech zapyta, czy ten odgłos, którzy wszyscy inni zignorowali, to nie był stękający domowik. Będzie bardziej naturalnie.

Skoro już przy opisach bohaterów jesteśmy, kolejnym mankamentem jest to, że masz tendencję do powtarzania raz już podanych informacji. Nie ma w tym nic złego, o ile przypominasz coś czytelnikowi po jakimś czasie. Problem pojawia się, gdy, jak w tym przypadku, łopatologicznie przypominasz o czymś rozdział po rozdziale. W pierwszym zaznaczyłaś, że Ela oblała egzamin, bo nigdy nie radziła sobie z roślinami, w drugim napisałaś to samo, tylko innymi słowami.

Nadal pozostając przy samych bohaterach, choć już nie ich opisach: Arlecie dzieje się tyle nieszczęśliwych przypadków i tylu rzeczy nie potrafi, że to taka Mary Sue – ale w drugą stronę (trąci Bellą Swan). Tylko w ciągu kilku chwil latający dywan odmawia współpracy, studnię zajmuje złośliwe stworzenie, magiczna roślina na niego nie działa, Imp nie chce Arlecie pomóc; ta brudzi się błotem, nie może wystartować miotłą, a gdy już tego dokonuje, lądowanie wygląda jak numer cyrkowy. A to wszystko na przestrzeni jednej strony A4. Trochę się przejadłam. Arleta jest niezdarna, nieokrzesana, nieporadna… wszystko robi na opak. I pewnie, to byłoby śmieszne, gdyby nie fakt, że Arleta jest wyjątkowa inaczej na każdym polu. Jeden zabawny przymiot, może dwa – pewnie. Ale absolutnie wszystko? Taką postać trudno lubić, bo jest tak wyjątkowa, że aż męcząca.

I nie jest to problem tylko Arlety, bo humor w Imp, pomógłbyś! opiera się wyłącznie na tym, że coś komuś znowu się nie udaje lub że bohater wykazał się wybitnym brakiem pomyślunku – szczyt zażenowania osiągnęłam, gdy Sasza była niesamowicie zdziwiona, gdy została zwolniona z pracy po tym, jak nazwała szefa kompletnym idiotą. Czemu twoi bohaterowie są tacy niemądrzy? To naprawdę nie świadczy o nich dobrze, gdy dziwią się zwolnieniu z pracy po nazwaniu szefa idiotą. Trudno z nimi sympatyzować, bo jeśli Sasza zachowuje się bucowato, nie zaskarbisz tym jej sympatii.

Trochę szkoda, że postacie w tym opowiadaniu są jednowymiarowe – definiujesz ich przez jeden przymiot ich charakteru. Juglaś na wszystko trzęsie portkami, Sasza fiksuje się na smokach, Elka ślini się do Artura, Leta jest życiową ciamajdą. Niby coś tam próbujesz przekazać, że Sasza nie jest najlepsza w przypadku roślin, ale – ponownie – musimy wierzyć na słowo.

Jeśli miałabym do czegoś jeszcze zastrzeżenie, to chyba do imion. Mamy tu niezłą mieszankę. Są imiona typowo słowiańskie, ale przy tym dość współczesne (Sasza, Arleta, Ela), aż tu nagle pojawia się Cederella czy Belvina. Trochę dziwnie to brzmi z typowo polskimi, wspólnymi nazwiskami typu „Iwaszkiewicz” (którego właściciele w dodatku pochodzą z Rosji). Nawet biorąc pod uwagę konwencję rural fantasy i nieco inne realia od naszych, trochę tu namieszałaś. I, tak właściwie, nie sposób określić, w jakim czasie wszystko się dzieje, bo miejscami jakby czas się zatrzymał, a miejscami są też magiczne radioodbiorniki, rozmowy o Pokemonach.

Koniec końców podpisy zdobywali prześladowcy-altruiści ("nie przestanę cię gnębić, dopóki nie pozwolisz mi sobie pomóc!") albo początkujący kryminaliści-wnuczkowie ("babcia mi świadkiem, tak cię przeklnę...!"). – W języku polskim stosujemy tzw. cudzysłowy drukarskie: „ jako otwierający i ” jako zamykający. Można sobie ustawić w Wordzie, żeby tworzyły się automatycznie. Da się również w Google Docs, jeśli nie masz Worda, a jeśli nie chcesz się z tym męczyć, to warto zapamiętać ich skróty klawiaturowe: alt + 0132 na klawiaturze numerycznej dla otwierającego oraz alt + 0148 dla zamykającego.

Jak na mój gust nieco za dużo tu pustych słów oraz pisku nad cudownością Artura, a za mało fabuły. Tak, tekst ma być lekki, wiem, rozumiem, ale miejscami to takie hajskulowe opko, że momentami trochę obrażasz inteligencję czytelnika. A szkoda, bo – jeśli chodzi o poprawność i styl – jest naprawdę dobrze. Gdyby tylko nie te natrętne śmieszki wpychane na siłę, w każdej linijce, zdaniu, a najlepiej słowie, nieco bardziej złożeni bohaterowie i rzadsze wzdychanie do Artura, byłoby naprawdę super. 

Na przestrzeni przeszło dziesięciu rozdziałów fabuła prawie wcale nie posunęła się do przodu a z wielu scen nic nie wynika – są ładne i okrąglutkie, ale to tyle. Nie rozwijają relacji bohaterów, niespecjalnie budują też tło ani nie popychają fabuły do przodu (w końcu Arlecie cały rozdział zajmuje to, by w ogóle zebrać się do czytania notatek przygotowanych przez Artura i dopiero na samiusieńkim końcu jest krztyna informacji, która może sugerować, że Imp rzeczywiście może nie być normalnym kotem). Jakby na koniec rozdziału przypominało ci się, że wypadałoby też dodać coś dla rozwoju fabuły.

Zajęcia są tylko wspomniane, ale nic się na nich nie dzieje, a Artur, zamiast udzielać Arlecie obiecanych korepetycji, tylko zachwyca się ogrodem albo nagle decyduje się nią opiekować, kiedy jest chora. Rety, przecież to niemalże zupełnie obcy człowiek – nie wydaje ci się to dziwne, żeby tak po prostu wchodził do mieszkania, parzył ziółka, sprzątał, a ostatecznie kładł się spać i doglądał niemal obcej koleżanki? I robi to Artur, a nie któreś z rzekomych przyjaciół Arlety. Gdzie oni się podziewali? Sasza ma pracę, to jeszcze zrozumiałe, ale w takim razie czy Artur ma nieograniczone zasoby wolnego czasu, że może sobie tak siedzieć dzień i noc? I jeszcze to, jak mówi do niej Arletko, ugh, aż mam ciarki niepokoju i zażenowania wykwitające na skórze.

Wersja podsumowania tl;dr

Trochę mniej śmieszków (to, że tekst ma być lekki i zabawny, nie znaczy, że hehe żarcik musi być w każdym zdaniu i słowie). Jeśli już się pojawiają: przydałby się nieco bogatszy repertuar. Męczenie tego samego i – w moim odczuciu – wcale nie tak zabawnego żartu nie jest ani fajne, ani nie pomaga twoim postaciom. Przeciwnie. Budowanie każdego bohatera na jednej cesze (Sasza: smoki, Arleta: pech, Juglans: strach przed magicznymi stworzeniami, Artur: idealność) sprawia, że są płytkie, trudno z nimi sympatyzować i z chęcią śledzić ich poczynania. Bo czytelnik wie, co stanie się zaraz: Arlecie znowu coś się nie uda, Sasza będzie paplać o smokach, Juglans będzie się czegoś bał, Artur będzie miał głębokie spojrzenie i będzie idealny. Nuda. Nic więcej o tych postaciach powiedzieć nie potrafię, a Elki prawie w ogóle nie pamiętam. W ogóle od momentu korków z Arturem paczka przyjaciół Arlety pojawia się tylko po to, żeby powiedzieć dwa, może trzy słowa i na tym kończy się ich rola w tekście. Dziwny dobór imion czy powtarzanie tych samych informacji rozdział po rozdziale to naprawdę nieduże mankamenty. Sporo problemów przynosi ci szyk, zwłaszcza miejsce partykuły w zdaniu, w efekcie czego tworzą się dziwne potworki językowe i zmienia się sens wypowiedzi czy narracji. Poza tym poziom poprawności jest naprawdę przyzwoity, a samą narrację odbiera się przyjemnie (gdyby nie to wiadro śmieszków, które rozlewa się co chwilę). Fabuły jest jak na lekarstwo – na przestrzeni ponad dziesięciu rozdziałów wydarzyły się może trzy czy cztery rzeczy naprawdę warte uwagi (chociaż może sporo mi umyka, nie wiem). To, że Imp niekoniecznie jest kotem, oblanie egzaminu + korepetycje (chociaż ten wątek wydaje się być spłycony na rzecz wpatrywania się w Artura jak w obrazek) i to, że do domu Arlety same przychodzą rośliny oraz stworzenia. A także pech głównej bohaterki, którego naprawdę trudno nie zauważyć. Opowiadanie jest ładnie i całkiem poprawnie napisane, ale w moim odczuciu to jednak wydmuszka. Trochę szkoda, bo początek zapowiadał się naprawdę fajnie – w końcu grupa wiedźm nie zdała egzaminów, bo każdy wylosował to, w czym był najsłabszy. I właśnie o tej nauce do poprawki oraz o dochodzeniu, dlaczego tak się stało z losowaniem, wolałabym przeczytać, zamiast co rozdział wzdychać ze zmęczeniem nad pięknymi oczami Artura – bo tak bardzo starałaś się mnie przekonać, że jest super i idealny, że osiągnęłaś odwrotny efekt.

Ogólnie tekst nie jest zły. Ale z drugiej strony nie potrafię też nazwać go dobrym.

Przeciętny z małym plusem.

Za betę ocenki dziękuję Fen i Elektrowni. ♥